Merhaba;

Collins'te bakıp da ülkemizde görmeyi hayal ettiğimiz kuşlara doğru bir yolculuk..Onları daha iyi tanımak ve ülkemde gördüğümde daha kolay tanımlamak hayalimi gerçekleştirmek için yollardayım..Yaklaşık 2 haftalıkFas Kuşgözlem turundan döndüm.36 tür ve 3 alttür olmak üzere 39 tür bana yeni tür oldu. Gezi bu 3 alttür dahil 205 türle bitti. Bu Şubat ayı Fas turlarındaki en büyük sayı imiş.

2004 yılında iş gezisi yaptığım Kazakistanda ,internetten bir kuş rehberi bulup Himalaya urkekliği ve Guldenstart redstart/Büyük kızılkuyruk arayışıyla günübirlik bir tur yapmıştım. O günden sonra hep yurt dışı planları yapsam da içim hiç rahat etmiyordu. Ülkemin kuşlarını tam olarak görememişken yurt dışındaki kuşları görmek vicdanen; kuşları yeterince öğrenemeden, yurtdışı türlerine hakim olamayacağım düşüncesi de mantıken ,beni durduruyordu. Son iki üç yıldır artık 400 e doğru yaklaştıktan, değerlialanlarımızıbir kaç kez kuş ve kelebek peşinde dolandıktan ve becerebildiğim kadar doğa korumaya da çalıştıktan sonra yurt dışı türlerine hazır olduğumu düşünmeye başladım.

BöyleceCollins'in kuşlarına becerebildiğim kadar açılmaya karar verdim.önce Kanada ve Kanada'dan sonra Fas..Merak ettiğim türler ve habitatlarında en azı 1500 tür görmüş İngiliz kuş gözlemcileri ile kuş gözlemi yaptım.

Hiç merak etmeyin ablanız ezilmedi ,hatta çekemediler bile:) Bu gözlemde Alpine swift'e ,little swift'e ,kızıl başlı örümcek kuşuna ve daha bizde olan türlerenasıl delirdiklerini de izlemek ayrı keyifliydi..Yavaşça Türkiyede nerde ve nasıl olduklarını anlatıyordum sonradan. O kadar canları sıkıldı ki yine de bu Barbariantwicher'ın canına okuyamadılar.Onlar bol bol kertikleri attıkça ,övüneyim mi dövüneyim mi arada kaldım:)

Tur sırasında herkes her zaman teleskobu ve dürbünüyle hareket etti.Fotograf çeken de benim gibi küçük makine ile bir hanım ile bir bey daha vardı. Diğer hiç kimse fotoğraf çekmedi.Herkes gözlemciydi. Bu yönüyle dörtdörtlük bir gözlem turu oldu.

Gezide en önemli aktivite tür bulmaktı.. Herkes alanda ayrı bir yöne teleskobunu kuruyor ve tarıyordu. Tür özelse bulan haber veriyordu. Bulduğum türler içinde en önemlisi ve gezinin en zor türlerinden olanDupont Lark için sabah erkenden araziye gittik..Herkesbir yana teleskopla bakıyordu. Yürünüyor yer değiştiriliyor alan tekrar taranıyordu. Yaklaşık 40 dakika sonra , sabah güneşi alan hafif bir eğimli yüzeye döndüm altında taş çölü için yeşil diyebileceğimiz bitkiler var. Burda birşey vardır diye aramaya başladım.Birdeniki beyaz göğüs belirdi, bize doğru baktılar,biri yok oldu diğeri inanılmaz bir şekilde büyükçe yarım dairelerşeklinde zıplıyordu.1)Büyük kızılca kuyrukkakan'dan / Oenanthe mousta sayfa 291hiç böyle bir şey beklemiyordum.Kayboldular ama ikinci kez de yeniden buldum.Herkes baktı. Rehber teşekkür etti.Sonra araziye tekrar dağıldık ,ara ara2 saat,teleskopu bir kur bir omuzla Duponts lark yok..heyecanlanmaya başladım çok görmek istediğim bir kuştu şu2)Dupont lark / Chersopilus Duponti.sayfa 257Üstelik tur, bu tür için garantivermiyordu.Millet iki grup oldu. Ben de rehberin ne düşündüğünü anlamak için yanına doğru gittim.Buralarda olması gerek diye dolaşıyoruz, alanda yerde kısa boylu bitkiler var arasındaysa görmek imkansız gibi.Biraz da ses yardımıyla beklemeye başladık. Birden dürbünümeboynunu uzatmış bir kuş girdi. Boynundaki çizgiler gaga ..kuş karşımdaydı!!Hemen teleskopla ayarladım ki arkadan bir boyun daha..Hemen gösterdim. Uzaktaki grubu çağırdık.Herkes nasıl sevindi bir görseniz. Birden helal olsun gibisinden gelip sarıldılar. Bunlardan biri de Türkiye'ye laf çakanlardan biriydi. Yok doğuda kuyruğun arkasındaki kayboluyormuş yok aynı tencereden çorba içermişiz vb..Bunları söyleyen ilk geldi sarıldı tebrik etti. Meğer herkesin hayali olan bir türmüş .Başka hiç bir kuşa da böyle sevinilmedi zaten.

Adamlar kuş bulmada öyle hırslılar ki bizim dupont çalıların arasından yürüyüp10m. sonra tekrar ortaya çıktığını görenler ikinci kez de biz bulduk diye ortalığı kaldırdılar.

Soner'in kulakları çınlasın ,Peter taş çöllerinde 2.5 saat yürüttü. Ablanızın 5 kiloyla omuzları çöktü. Her sabah 4:30 ile 5:00 de kalktım.6:00 da kahvaltı. Bazen aç çıkılıyor ,9:00 da , daha doğrusu kuşu bulunca dönüp kahvaltı ediliyor. 12 günde 8 otel değiştirdik. Her gün bavul topladık. Atlaslarda ben Atlas yeşil ağaçkakanını kerterken ,tabi onlar Alamecek, kaya serçesi, büyük dağ bülbülü gibi kertikler attılar:)Oukamedan denen bu alan o kadar soğuktu ki kemiklerinize kadar üşüyorsunuz.Otelde de ısıtma çalışmıyordu. 4 battaniye ancak yetti. Bazen sıcak su bitiyor bazen ısıtma çalışmıyor. Kolay değil dağ başlarındatıkır tıkır çalışan otel bulmak..3-4000 km. yol yapmişızdır. High Atlaslardan Pasifiğe ,Pasifikten Orta atlas ve çöllere ,oradan Anti Atlas ve yine Pasifiğe amansız bir yolculuk yaptık. Her öğle ekmek ,konserve sardalya,lavache kiri ,su,bazen hurma ve yoğurt yedik. Dışarda ne kahve ne çay içildi. Tuvalet molası felan yok.Gündüz sade iki yudum suakşam otelde 2 litre su içiyordum.Uzun yol yaptık .Aracı durdurmak yok.Hiç denemedim. Hepsi aynı koşullara sessizce katlandı.Onlar 3 gün yıkanamadı. Ben çok şükür saçlarımı yıkadım öyle böyle onlardan daha temiz gezebildim. çoğu bu denli, dikkate rağmen diyare oldu. Kumda yürümekten birinin sırtı tutuldu.

Hedeflediğim 36 tür ve 3 alt türe ulaştım. Herbirini gerektiğinde iki kez izletttirdi Rehber.

Merakeşte hemen3)Emberiza sahari /Gri başlı çintesayfa 403gördük .

4)Motacilla alba subpersonata / Fas kuyruksallayanısayfa 269ortalarda geziniyordu.Bir alt tür.

Oukameden de5)Atlas yeşil ağaçkakanı/ Picus vaillantii sayfa 243 ..adam harbi kayalarda dolaşıyor. Ağaç namına ortalıkta doğru dürüst bir şey de yok. Hep kayalarda gördük.

Bizim türleri yazmıyorum.Ama birini yazayım. Sığır balıkçılı! denizden dağlara kadar martı yerine bu kuş var ! İnanılmaz her yerdeler. Yine 2.5 -3 saatliktaş çölündeki gözlemde ,bir çift küçük alamecek ve çöl toygarını bulmak da bana kısmet oldu.

6)Sturnus unicolor / Kara sığırcıksayfa 371çıktı..Onlar her yerde var.

Deniz gözleminde7)Puffinus mauritanicus/ Balear yelkovanı sayfa 71 ;

8)Stercorarius skua/Büyük korsanmartı(sayfa 176 )doya doya izledik..

9)Stercorarius pomarinus/Küt kuyruklu korsan martı;sayfa 175kertiklerim oldu.

Bu arada 500 Sümsüğe ne dersiniz sürüler halinde..Ben Allah dedim tabi..

Lac Hajeb Dayette en büyük sürpriz

10)Aythya collaris/ Halkalı patkasayfa 33oldu hem de bir çift!

Buradaki göllerde ayrıca Kadife ördek bayağı var,sevindirici..32 birey bir arada Ouarzazate'de Barrage Mansua da gördük.

11)Bubo ascalaphus/ Pharoah eagle owlsayfa 223görmeye gittiğimizde bizi bir çift

12)Falco pelegrinoides /Kızıl enseli doğan sayfa 121karşıladı. Hava kararır kararmaz dabubomuzteşrif etti:)

13)Baykuşlardan Asio capensis/Afrika bataklık baykuşusayfa 229Fastan başka bir yerde görmek mümkün olmadığından çok önemli bir kuştu. Akşam alana delikanlıları soktu rehber uçurdular . İzlemekten fotoğrafını çekmeyi unutmuşum.

14)Francolinus bicalcaratus/ Double spurred francolinsayfa 533 ses kaydımız oldu fakat göremedik.

15)Fulica cristata/Tepeli mekesayfa 127ilginçti .Sakarmekelere karışık geziyorlar..

16)Berberi kekliğini /Alectoris barbara,sayfa 55Kelaynakları gösterirken gördük.Yine onlar duble kertik attı:(

17)Esmer kum kırlangıcı/Riparia poludiculasayfa 259,şirin bir kuş..Agadir cıvarında kolonisi var.

18)Tchagra senegala /Black crown Tchagrasayfa 357,kendini çokarattı. Sonunda iki birey gördük. Gerçekten adam gibi bir kuş kaşı gözü..

19)Common bulbulsayfa 359heryerde!

20)Corvus ruficollis / çöl kuzgunusayfa 369çöllerde geziyor..

21)Turdoides fulvus/Afrika yedikardeşisayfa 361bu kuşu nerdeyse bütün öğleden sonra aradık.Ertesi gün sabah tekrar aramaya karar verdi rehber. çok yorulduk.Sabah otelden yürüyüşe çıktık . Bir de ne görelim bizimki bizim alanda..

22)Parus teneriffae ultramarinus/Afrika mavi baştankarası,sayfa 343bahçelerde vb. var. Koyu lacivert kafası.çok sevimli:)

23)Caprimulgusruficollis / Kızıl boyunlu çobanaldatansayfa 235iki akşam üstüste üç ayrı bir watcing grup ile izledik.

Gelelim diğer kuyrukkakanlara:)

24)Oenanthe leucopyga/Ak tepeli kurukkakan,sayfa 289diğerlerine göre çok olmasa var..

25)Oenantheleucura/ Kara kurukkakan,sayfa 289hem taşlarda hem tellerdehep rasladık.

26)Oenanthe halophila / Mağrip kuyrukkakanısayfa 287yine sık olmasa da var..Moestayı da yukarda söylemiştim.

27)Phoenicurus moussieri / Taçlı kızılkuyruk sayfa 281.Her yerde ötüyor..Dişi erkek var yani..

Bu arada en güzel mavi gerdanları dave Kızıl gerdanlı incirkuşu bile gördük.

28)Passer simplex / çöl serçesisayfa 375Benim gezideki güzelim tabiki :) Dişi erkek çok güzel izledik. Bir kez 4 diğer alanda da 11 birey gördük.

Gelelim en güzel warblerlara..:)

29)Sylvia deserticola / Tristam's ötleğenisayfa 313an çok heves ettiğim türlerdendi. Mübarek çölde en yoğun bitki grubunun içinde dolaşıyor.Acayip bir kuş,gözlerime inanamadım.

30)Sylvia undata / Dartfort warblersayfa 313yine bir süper tür daha:)) Tristamla aynı alanda yaşıyor.

31)Sylvia deserti/ Afrika çöl ötleğenisayfa 311bu kuşu birden fazla alanda görülebilen bir kuş. Bir alanda da ikinci kaydı yıllar sonra ben attım.

Eveeet gelelim toygarlara..

32)Galerida theklae / Tekla toygarı,sayfa 249tepeliği daha kısa bence en önemli ayıracı bu..Tepeli toygarlarla aynı alanlarda geziyor.

33)Ammomanes cinctus / Küçük çöl toygarısayfa 253çok sayıda gördük..Adeta sıkıldık bile..

34)Eremophila bilopha /çöl kulaklı toygarısayfa 257Kuşun kafası siyah beyaz olunca kahverengi gövdede bir tuhaf duruyor. Bence bizimki daha güzel:)

Dupont toygarını söylemiştik.

35)Alaemonalaudipes / İbibik toygarısayfa 257Hayalime kavuştum. çok sık gördük.

36)Ramphocoris clotbey / Kalın gagalı toygarsayfa 255 Bu kuş en büyük hedeflerimden biriydi. Akşam çok aradık. Sabah erken gelelim dedi rehber. Sabah 2 birey gördük.Açık çöplükte geziniyordu. Bu kuş inanılmaz bir kuş çirkin diyemeyeceğim çümkü komik bir kuş ve gerçekten koca bir gagası var.

37)Fringilla coelebs africana/Africa ispinozu sayfa 377Bu alt türün yanakları daha gri..Alt tür.

38) Phylloscopus ibericus /IberianChiffchaff sayfa 353

39) Lanius meridionalisalgeriensis/ Büyük örümcek kuşunun alt türüsayfa 353,Cezayirli:)

çölde her şeyi ile mükemmel bir otelde kaldık. Fasın yemekleri çok güzel, meyvalar ve zeytin mutlaka et yemeklerinde var.Gezinin her bakımdan unutulmaz günleri Cezayir sınırına yakın geçirdiğimiz çöldeki gözlem ve günler oldu.Gün doğumları ve batımları ve birden 10 türden fazla kertiği ile kuşları unutulmaz anılar bıraktı.çölü iki adet 4x4 ile dolaştık. Yüzde seksen taş çölü ,yüzde yirmi kum çölü.. inanılmaz büyük kum tepeleri var çevrede ,yani tam anlamıyla dune lar..

Atlas dağlarında ise Yüksek ve Antiatlaslar muhteşemdi. Soğuk karşısında kendinizi hiç giyinmemiş gibi hissediyordunuz. High Atlasta üşüdüğüm kadar bir de Enez de üşüdüğümü hatırlıyorum. Herkes öksürük nezle ama yola devam..

Sevgilerimle / Bahar